Novruz (Novruz, Nauryz) yazın gəlişi bayramıdır. Əsasən Orta Asiya və Yaxın Şərq ölkələrində qeyd olunur. Novruz bayramı ən qədim bayramlarından biri hesab olunur. Hətta tarixi mənbələrə görə, eramızdan əvvəl birinci minillikdə qeyd olunurdu. Onu da qeyd edək ki, bayramın müasir dinlərlə heç bir əlaqəsi yoxdur.

2024-cü ildə Novruz həmişə olduğu kimi martın 21-də qeyd olunur. Bu gün həm də günəş təqvimi ilə ilin başlanğıcını qeyd edir. “Novruz” sözünün özü, “yeni gün” deməkdir.

Novruz bir sıra Asiya ölkələrində dövlət bayramıdır. 2009-cu ildə YUNESKO Novruz bayramını bəşəriyyətin qeyri-maddi irs siyahısına daxil edib. Müasir dünyada Novruz Azərbaycan, Albaniya, Əfqanıstan, Bosniya və Herseqovina, Gürcüstan, Hindistan, İraq, İran, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Çin, Kosovo, Makedoniya, Monqolustan, Pakistan kimi ölkələrdə geniş qeyd olunur.

Novruz bayramı əkinçiliklə, onunla bağlı ayin və kultlarla eyni yaşdadır. Yaxın Şərq və Orta Asiyanın qədim əkinçilərinin həyatı çayların daşması, yağışlı mövsümlərin başlaması və ya quraqlıqdan asılı idi, onlar göy cisimlərinin müntəzəm müşahidələrinə əsaslanaraq fəsillərin dəyişməsinin günlərlə bağlı olduğunu bilirdilər. Yeddi min il əvvəl kənd təsərrüfatı üçün günəş təqvimi belə yaranıb.

Novruz Zərdüştilik, Yəhudilik, Xristianlıq və İslam dinlərinin yaranmasından xeyli əvvəl İran və Orta Asiyanın bir çox xalqlarının mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsinə çevrilib.

Novruzda cücərmiş buğdadan hazırlanan xörəklər minilliklərdir ki, bayram süfrələrini bəzəyir. Onlarla bağlı çoxlu hekayələr, əfsanələr, inanclar və ənənələr var. Bunlardan ən çox hazırlananı səməni halvasıdır. Cücərmiş buğda şirəsindən, un və bitki yağı, şirədən hazırlanan bu halvanın hazırlanması bir neçə mərhələdən ibarət olduğu üçün çox uzun zaman alır.

İlahin, Bizimyol.info