Qarpız dilimi əslində azadlıq və müqavimət simvolu kimi illərdir istifadə edilən bir metaforadır. Qarpız necə etiraz metaforasına çevrilə bilərdi, hətta onu küçələrdə daşıyanlar da tutularaq cəzalandırılırdı?
Bizimyol.info xəbər verir ki, bu məsələnin mövzusu Fələstindir.
Qarpız dilimi Fələstində mühüm müqavimət simvoludur. Maraqlısı odur ki, əvvəllər belə bir şey düşünsəydik, çoxumuzun ağlına belə gəlməzdi. Bəs bu meyvə dilimi necə müqavimət simvoluna çevrilə bilər?
Əslində, müqavimət simvolu kimi istifadə etmək yeni bir şey deyil.
Fələstin bayrağına qadağa 1967-ci ildə Altı Günlük Müharibədən sonra, İsrailin İordan çayının qərb sahilini və Qəzzanı ələ keçirməsi və Şərqi Qüdsü ilhaq etməsi ilə ortaya çıxdı. O zaman İsrail hökuməti Qəzzada və İordan çayının qərb sahilində Fələstin bayrağının açıq şəkildə nümayiş etdirilməsini cinayət hesab edirdi.
Lakin 1993-cü il Oslo razılaşması İsrail və Fələstin Azadlıq Təşkilatının qarşılıqlı tanınmasını ehtiva edib və bu razılaşmalardan sonra İsrail Fələstin bayrağı barədə qadağanı ləğv edib.
Fələstin bayrağı Qəzzanı və İordan çayının qərb sahilini idarə edəcək Fələstin administrasiyasının təmsil vasitəsi kimi qəbul edilib.
Fələstin müqavimətinin simvolu kimi görünən qarpız dilimi, İsrail hökumətinin Fələstin bayrağını qadağan etməsinə reaksiya olaraq diqqəti çəkir.
İsrail hakimiyyəti təkcə bayrağın istifadəsinə deyil, həm də bayrağın rənglərini əks etdirən rəsm əsərlərinə də məhdudiyyətlər qoyurdu. Rəssam Sliman Mansur bildirir ki, 1980-ci ildə Ramallahda keçirilən sərgi bağlanıb və onun rəsmlərində Fələstin bayrağı rənglərindən istifadə etmək qadağan edilib.
Mənsurun dediyinə görə, rəssamın təklifi ilə hətta qarpız diliminin çəkilməsi belə müsadirə ediləcək müəssisə hesab edildiyi bu dövrdə rəssamlar çətin məhdudiyyətlər altında işləməli olublar. Qarpız Fələstin bayrağının rənglərini daşıdığı üçün oxşar simvolizm daşıyırdı, lakin Mənsurun o vaxtlar qarpızdan siyasi motiv kimi istifadə edildiyini xatırlamır.
Zaman keçdikcə qarpızın simvolik ifadə kimi qəbul edilməsi sənət adamları arasında davam etdi.
Khaled Houraninin 2007-ci ildə hazırladığı "Fələstinin Subyektiv Atlası" layihəsi kətan üzərində qarpız dilimini təsvir etdiyi üçün beynəlxalq diqqəti cəlb edib. 1993-cü ildə, Oslo razılaşmasından dərhal sonra, "New York Times" qarpızın fələstinlilər arasında bir simvol olaraq qəbul edildiyini və bayraq qadağası davam edərkən bu simvolun önə çıxdığını qeyd edib.
Fələstində qarpızın simvol kimi istifadəsinin mənşəyi tam olaraq müəyyən edilməsə də, sənətçilər və fəallar bu meyvəni Fələstin mübarizəsinin simvolu kimi qəbul ediblər. İndi qarpız sadəcə meyvə olmaqdan kənara çıxıb, bir xalqın tarixinin, ortaq mədəniyyətinin, mübarizəsinin simvoluna çevrilib.
Bu gün insanlar Fələstinə dəstəklərini göstərmək üçün gündəlik geyimlərdə, rəsm əsərlərində və emojilərdə qarpız dilimlərindən istifadə etməyə davam edirlər.
Qarpız simvolu Fələstin üçün uzun müddətdir davam edən bir ənənəyə çevrilib, xüsusən də İsrail senzurasına reaksiya olaraq ortaya çıxandan sonra. Ötən ay Həmas-ın İsrailə hücumu ilə başlayan İsrail-Həmas müharibəsi təkcə fələstinlilər arasında deyil, qarpız simvolu; Dünyada Fələstinə dəstək olmaq istəyən bir çox insan tərəfindən qəbul edilib.
Qadir, Bizimyol.info
