“SHE (Smart, Happy, Equal) Congress” beynəlxalq qadın konqresinin rəsmi media tərəfdaşı Bizimyol.info xəbər portalı, “Azerbaijan Business Women” təşkilatının təsisçisi Tatyana Mikayılova ilə özəl müsahibəni təqdim edir.
Qadınlar biznesə başlamaq üçün ilk addımı necə atmalıdır? Hansı amillər burada önəm daşıyır?
- Korporativ sektordan öz biznesinizə keçmək hərtərəfli planlaşdırma və qiymətləndirmə tələb edən mühüm addımdır. Bu addımı atmazdan əvvəl bir neçə əsas amili nəzərə almaq, etibarlı məlumat və araşdırmalara etibar etmək vacibdir.
- Motivasiya və məqsədlərinizi qiymətləndirin.
Araşdırmalara görə, qadınların təxminən 68%-i vaxtlarına və iş-həyat balansına daha çox nəzarət edə bilmək üçün şəxsi bizneslərini qurmağa qərar verirlər. Sahibkarlıqda sizi nəyin cəlb etdiyini və bunların uzunmüddətli hədəflərinizə necə uyğun gəldiyini başa düşmək mütləqdir.
- Bazarı və imkanları təhlil edin.
“Global Entrepreneurship Monitor” araşdırma layihəsində yer alan məlumata görə, qadın startap təsisçiləri mentorluq və peşəkar şəbəkələrə çıxış əldə etdikləri halda ilk beş il ərzində şirkətlərinin gəlirliliyini orta hesabla 63% artırırlar. Məhsulunuza və ya xidmətinizə tələbatın olub-olmadığını və potensial rəqiblərinizi müəyyən etmək üçün bazar araşdırması aparın.
- Maliyyə resurslarınızı qiymətləndirin.
Şəxsi biznes qurmaq böyük maliyyə sərmayəsi tələb edir. Bəzi araşdırmalara görə, yeni müəssisələrin təqribən 50%-i əksər hallarda maliyyə resurslarının çatışmazlığı səbəbindən ilk beş il ərzində bağlanır. Başlanğıc xərcləri, maliyyə mənbələri və proqnozlaşdırılan gəlirlərin təhlilini ehtiva edən ətraflı biznes planı qurun.
- Lazımi bacarıq və biliklərə yiyələnin.
Korporativ sektordan şəxsi biznesə keçid yeni bacarıqlar tələb edə bilər. Tədqiqatlar göstərir ki, sahibkarlıq üzrə təhsil proqramlarında iştirak edən qadınların uğur qazanma ehtimalı 50% çoxdur. Biznesin idarə edilməsi, marketinq və maliyyə sahəsində kurslar və ya təlimlərdə iştirak etməyi nəzərdən keçirin.
- Dəstək şəbəkəsi yaradın.
Ailə, dostlar və peşəkar təmaslar tərəfindən dəstək həlledici ola bilər. “Harvard Business Review” elmi jurnalının araşdırmasına görə, güclü peşəkar və şəxsi əlaqələr şəbəkəsinə malik olmaq biznesdə uğur qazanmaq şansınızı 30% artırır. Mentorlar tapın, məsləhət və dəstək təklif edə biləcək peşəkar icmalarla əlaqə saxlayın.
İmkanlarınızı və risklərinizi obyektiv qiymətləndirmək vacibdir. Əgər aydın planınız, kifayət qədər maliyyə resurslarınız və dəstəyiniz varsa, şəxsi biznesinizə keçid uğurlu ola bilər. Bununla belə, böyük maliyyə öhdəlikləri və ya təcrübə çatışmazlığı varsa, bu addımı daha sonra nəzərdən keçirməyə və ya tamamlayıcı bacarıqlara malik tərəfdaş axtarmaq faydalı ola bilər.
Bütün bu amilləri nəzərdən keçirərək, etibarlı məlumatlar və araşdırmalara əsaslanaraq, korporativ sektordan şəxsi biznesinizə keçib-keçməmək barədə əsaslandırılmış qərar verə bilərsiniz.
Kişilərin "ciddi" təsirinin olduğu biznesdə qadınlar hansı sahə və istiqamətlərdə özünü və öz gücünü göstərə bilir?
- Qadınlar ənənəvi olaraq kişilərin üstün olduğu hesab edilən biznesin müxtəlif sahələrində öz güc və bacarıqlarını getdikcə daha çox nümayiş etdirirlər. Araşdırmalar göstərir ki, rəhbər vəzifələrdə gender müxtəlifliyi şirkətlərin uğuruna müsbət təsir göstərir. Məsələn, “McKinsey” şirkətinin araşdırmasına görə, yüksək səviyyədə gender müxtəlifliyi təmin edən şirkətlərin orta səviyyədən yuxarı gəlirlilik səviyyəsinə nail olmaq ehtimalı 21% çoxdur.
Qadınlar texnologiya və innovasiya sahəsində getdikcə daha çox aparıcı mövqeləri tuturlar. “Catalyst” tədqiqat şirkətinin məlumatına görə, son 5 ildə İT şirkətlərində rəhbər vəzifələrdə çalışan qadınların sayı 18% artıb. “Google” və “Microsoft” kimi şirkətlərdə qadınlar yüksək səviyyəli idarəçilikdə xeyli sayda vəzifə tuturlar ki, bu da onların texnologiya sektorunun inkişafındakı mühüm rolunu göstərir.
Maliyyə sənayesinin uzun müddət kişilərin hegemon olduğu sənaye olaraq qalmasına baxmayaraq, qadınlar burada da fəal şəkildə əsas rolları ələ alırlar. “Deloitte” şirkətinn araşdırmasına görə, maliyyə xidmətləri şirkətlərində rəhbər vəzifələrin təxminən 24%-ni qadınlar tutur və bu rəqəm artmaqda davam edir. Qadınlar investisiyaların idarə edilməsində, bank işində və maliyyə konsultasiyasında mühüm rol oynayırlar.
Qadınlar istehsalat və mühəndislik sahələrində də mühüm addımlar atırlar. Onlar mürəkkəb istehsal proseslərini və innovativ layihələri uğurla idarə etmək bacarığı nümayiş etdirirlər.
Qadınlar yüksək nəticələr göstərərək şəxsi bizneslərini fəal şəkildə inkişaf etdirirlər. “Global Entrepreneurship Monitor” araşdırma layihəsində yer alan məlumata görə, qadın startap təsisçiləri mentorluq və peşəkar şəbəkələrə çıxış əldə etdikləri halda ilk beş il ərzində şirkətlərinin gəlirliliyini orta hesabla 63% artırırlar. Qadın sahibkarlar texnologiyadan tutmuş pərakəndə satış və xidmətlərə qədər müxtəlif sənaye sahələrində fəaliyyət göstərirlər.
Bu məlumatlar və faktlar bir daha təsdiq edir ki, qadınlar ənənəvi olaraq kişilərin üstünlük təşkil etdiyi biznesin müxtəlif sahələrində özlərini və güclərini nümayiş etdirə bilirlər. Onlar nəinki bu sənayelərə əhəmiyyətli töhfələr verirlər, həm də gender müxtəlifliyinin uğur və innovasiya üçün mühüm amil olduğunu sübut edirlər.
Ölkədəki mövcud iqtisadi vəziyyət və rəqabət mühiti qadın sahibkarlar üçün hansı fürsətlər və çətinliklər vəd edir?
- Azərbaycanda mövcud iqtisadi vəziyyət və rəqabət mühiti həm qadın, həm də kişi sahibkarlar üçün çoxlu imkanlar yaradır. Qadınlar iqtisadi inkişafda mühüm rol oynayır və onların dəstəyi ölkənin ümumi iqtisadi inkişafına töhfə verir.
Azərbaycanda biznes qurmaq olduqca asandır. Biznesin qeydiyyatı onlayn həyata keçirilə bilər və təqribən 3 gün çəkir.
Şəxsi biznesini qurarkən qadınların nəyə nail olmaq istədiklərini və buna nail olmaq üçün nəyə ehtiyac duyduqlarını aydın şəkildə anlamaları vacibdir. Məqsədlərinizi və resurslarınızı aydın şəkildə başa düşmək təqdim edilən imkanlardan maksimum istifadə etməyə və biznesinizi uğurla inkişaf etdirməyə kömək edir.
Regionlarda maliyyələşməyə çıxış daha çətindir, çünki kredit ayrılması prosesində hələ də çox sayda stereotiplər mövcuddur, lakin düzgün biznes planlar və vizyon hər zaman daha çox imkanlar açır.
SHE Congress biznes mühitində özünə yer tapmaq istəyən qadınlara bu çətin yolun hansı hissəsində rəhbərlik edir, necə yönləndirir və nələr qazandırır?
- “SHE Congress” tədbiri nəzəri deyil, tətbiqi ilham və bilik əldə etmək üçün imkanlar açır. Bu, qadınların biznes qurmaq üçün lazım olan dəyərli bilik və praktiki bacarıqları əldə etdiyi, belə demək mümkündürsə, bir günlük intensiv kursdur. Burada mentorlar öz təcrübələrini bölüşür və faydalı tövsiyələr verirlər ki, bu da iştirakçılara ümumi səhvlərdən yayınmağa və inamla irəliləməyə imkan verir. Konqres həmçinin faydalı münasibətlərin yaradılmasına və təcrübə mübadiləsinə kömək edən ünsiyyət və iş əlaqələrinin qurulması üçün platforması yaradır.
Hər il bir dəfə təşkil olunan tədbirin il ərzində sayının və tərkibindəki fəaliyyətlərin artırılması hədəflənirmi?
- Hər il baş tutan “SHE Congress” tədbirindən əlavə, “Azerbaijan Business Women” təşkilatı qadınların inkişafına və təliminə yönələn bir çox proqramlar yaradır. Bunlara “SHE Leads”, “Scale Up Accelerator”, “Mentoring Walks” və bir çox başqa təşəbbüslər daxildir. Bu proqramlar qadınlara il ərzində əlavə öyrənmə, liderlik inkişafı və iş əlaqələri qurmaq imkanları təqdim edir. Bütün bunlar biznesdə qadınlar üçün davamlı dəstək və ilham yaratmağa kömək edəcək, onları uğurla böyümək və inkişaf etmək üçün lazımi resurslar və biliklərlə təmin edəcək.
Bölgənin ən böyük "qadın" konqresi yaxın illərdə qonşu ölkələrdə də keçirilə bilərmi?
- “SHE Congress” tədbirinə marağın artdığını və onun ölkəmizin hüdudlarından kənara çıxdığını görməyimizə şadıq. Hazırda biz milli miqyasda proqramlarımızı gücləndirməyə və genişləndirməyə kökkınmişik. Bununla belə, biz öz təsirimizi və əlaqəmizi genişləndirmək üçün daim yeni imkanları araşdırırıq. Ola bilər ki, gələcəkdə bu mövzuda yaxşı xəbərlərlə qarşınıza çıxaq.
Son olaraq, konqresin bu ilki "İndinin Gücü: Anı Yaşa" şüarı ilə bağlı sizdən soruşmaq istərdiyimiz sual var. İndiki Azərbaycan qadının gücünü nədə və ya nələrdə görürsünüz?
- Müasir Azərbaycan qadını əzmkarlıq və güc nümunəsidir. Onun gücü dəyişikliklərə uyğunlaşmaq, çətinlikləri dəf etmək və müxtəlif sahələrdə uğur qazanmaq bacarığında meydana çıxır. Azərbaycan qadınları biznesdə, elmdə, mədəniyyətdə və siyasətdə fəal iştirak edir, ölkənin inkişafına mühüm töhfələr verirlər.
Azərbaycanın 1918-ci ildə qadınlara səsvermə hüququ verən ilk ölkələrdən biri olması tarixi faktını xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, bu da ölkəmizdə qadınların hüquq və imkanlarına hörmətin bir əsrdən çox tarixə dayanan ənənəsini əks etdirir. Bu gün də Azərbaycan qadını bu ənənəni davam etdirir, liderlik keyfiyyətlərini, peşəkarlığını və qətiyyətini nümayiş etdirir.
Müasir Azərbaycan qadınının gücü onun ənənəvi dəyərləri müasir nailiyyətlərlə uzlaşdırmaq, səsinin eşidiləcəyi və hörmət ediləcəyi gələcək qurmaq bacarığındadır.
Orxan Musabəyli, Bizimyol.info
