Dünya tarixinin ən isti 10 ili iqlim dəyişikliyi və qlobal istiləşmə səbəbiylə 2010-2022-ci illər arasında yaşandığı halda, "El Nino" effekti ilə temperatur rekordunun 179 gündə yeniləndiyi 2023-cü il bütün zamanların ən isti ili olub.
Bizimyol.info xəbər verir ki, Boğaziçi Universiteti İqlim Dəyişikliyi və Siyasətlər Tətbiq və Araşdırma Mərkəzi Müdiri Prof. Dr. Levent Kurnaz 2023-cü ilin "El Nino" effektinə görə bütün zamanların ən isti ili olduğunu və temperatur qeydlərinin 2024-cü ilin yay aylarına qədər davam edə biləcəyini açıqlayıb.
Kurnaz qeyd edib ki, "El Nino" dünyadakı bütün orta temperaturların artması deməkdir, ona görə də onsuz da yüksək olan temperatur daha da yüksəlir.
Kurnaz, atmosfer istiliyinə paralel olaraq ekstremal hava hadisələrinin artdığını və şiddətləndiyini, "El Nino"nun istilərlə yanaşı yağış və quraqlıqların da şiddətini artırdığını və bu səbəbdən 2023-cü ilin təxminən yarısının temperatur qeydləri bu illə eyni keçəcəyini bildirib.
“2023-cü il bəşəriyyətin indiyədək yaşadığı ən isti il olub”
Kurnaz: “2023-cü il bəşəriyyətin indiyə qədər yaşadığı ən isti il oldu, dünya son 125 min ildə belə isti bir il yaşamayıb. Xüsusilə ilin ikinci yarısında, yəni iyul ayından etibarən "El Nino" effektinin işə düşməsi ilə temperaturlar normadan çox yüksək olmağa başladyıb. Bundan əvvəl ən isti illər "El Nino"nun təsirli olduğu 2016 və 2020-ci illər idi. 2023-cü il hər ikisini böyük fərqlə üstələyib. Görünür, biz Paris razılaşmasında tez-tez müzakirə olunan 1,5 dərəcə hədəfini bu il keçəcəyik", - deyə qeyd edib.
Kurnaz keçən ilin sentyabrında Liviyanın Derna şəhərində baş verən daşqın fəlakətini 2023-cü ildə baş verən "ən ekstremal hava hadisəsi" kimi qiymətləndirib: “Bəzi fəlakətlər var və biz onları Qara dənizdə leysan yağışları kimi gözləyirik. Buna uyğun olaraq körpülər və evlər tikirik, məsələn, çay yatağında ev tikmirik. Liviya belə bir sel fəlakətinin olacağını gözlədiyimiz yer deyil, Aralıq dənizi belə böyük fırtına və yağışın olacağı üçün gözlənilməz yer idi. Buna görə də "El Nino" gözləmədiyimiz bütün bunları gətirir və gözləntilərimizi artırır”, - deyə qeyd edib.
"Türkiyə və Avropa çox ciddi isti dövr keçirəcək"
"El Nino" təsirlərinin 2024-cü ildə də davam edəcəyini vurğulayan Kurnaz, şiddətli hava hadisələri və yüksək temperatur dəyərlərinin buna uyğun olaraq davam edəcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edib.
Kurnaz: “Biz bunun ən azı mart və aprel aylarına qədər davam edəcəyini gözləyirik. "El Nino" ilə bağlı erkən proqnoz vermək mümkün deyil, bu günə baxmaq və iyunda nə olacağını söyləmək asan deyil, lakin proqnozlar "El Nino"nun getdikcə şiddətlənəcəyini deyir. Yaşadığımız bu "El Nino"nun indiyə qədər gördüyümüz ən güclü olması ehtimalı 50 faizdən çoxdur. Bu o deməkdir ki, Türkiyə və Avropa demək olar ki, gələn yayın ortalarına qədər çox ciddi isti dövr keçirəcək”,- deyib.
Temperatur rekordunun qırıldığı günün tarixin ən isti günü olduğunu qeyd edən Kurnaz, temperatur rekordlarının 2024-cü ilin iyun ayına qədər davam edə biləcəyini və hətta iyundan sonra da davam edə biləcəyini proqnozlaşdırıb.
Prof. Dr. Levent Kurnaz: "Türkiyədə "El Nino" effektinə görə normaldan bir qədər çox rütubət gözləyirik. Türkiyə artıq 3 çox quraq il keçirdi və biz daha 3 bərabər quraq il gözləmirik. Ümid edirik ki, qış və yaz bir qədər rütubətli olacaq, çünki həm kənd təsərrüfatında, həm də böyük şəhərlərdə suya həddindən artıq ehtiyac var və bəndlərimiz doldurulmalıdır", - deyə qeyd edib.
Qadir, Bizimyol.info
