Kredit kartlarından həddindən artıq istifadənin də inflyasiyanı artırdığını deyən maliyyə naziri Mehmet Şimşekin açıqlamaları mübahisə yaradıb.

Bizimyol.info Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, ölkədə kredit kartlarından istifadə son illərdə artıb.

Cibimizdəki 8,6 sm x 5,4 sm ölçülü plastik kartlar həyatımızın mərkəzindədir. Bu yaxınlarda maliyyə naziri Mehmet Şimşək kredit kartları və taksit əməliyyatları məsələsini gündəmə gətirərək: "Dünyada tək biz deyilik. Bu yaxşı hal deyil", - deyə qeyd edib.

Kredit kartlarından istifadənin artmasının inflyasiyaya təkan verən amillərdən biri olduğu bildirilib.

Yəni həqiqətən belədir?

İnflyasiya əslində bazarda pulun artmasıdır

İnflyasiyanın növbəti tərifini başa düşmək bir az çaşdırıcı ola bilər, ona görə də lütfən, tam diqqət yetirin:

Hər şeyin qiymətinin artmasına inflyasiya deyilir.

Bu həddindən artıq texniki təhlildən sonra biz başa düşməliyik ki, inflyasiyanın özü pis bir şey deyil. Əgər insanların alıcılıq qabiliyyəti təsirlənməsəydi, inflyasiya heç kimin vecinə də olmazdı.

Bu gün 100 lirə qazanıb 90 lirə ilə dolanırsansa, sabah 110 lirə qazanıb 99 lirə ilə yaşayırsansa, inflyasiyadan çox üzülməzsən. Kağız üzərində aylıq 10% inflyasiya var, lakin alıcılıq qabiliyyəti eyni sürətlə artır. Əvvəla, bu məlumatları cibimizə qoyaq, gələcəkdə bunları soruşarıq.

İndi daha çox maaş verilirsə, bazarda pul çoxdursa, pulun dəyəri aşağı düşür. Beləliklə, inflyasiya baş verir. İstər inanın, istər inanmayın, kredit kartından istifadə pulunuzun bir hissəsini virtual edir.

Əməliyyatlar kredit kartı ilə aparıldıqda, heç vaxt mövcud olmayan pul bəzi kompüterlərdən digər kompüterlərə keçir. Banklararası Kart Mərkəzinin saytına nəzər salaq: "Kredit kartları ilə edilən alış-verişlərin inflyasiya azaldıcı təsiri var. Pul kütləsindəki artım eyni dövrdə inflyasiyanı 0,13 artırarkən, kredit kartı xərcləri eyni dövrdə inflyasiyanı 0,13 azaldır", - deyə bildirilir.

Böyük nazir bizi aldatdı? Yox.

Yox. Kredit kartları iki ucu kəskin bir qılıncdır. Kredit kartlarından istifadə haqları və komissiyalar hesabına da inflyasiya baş verir. Əslində bu vəziyyəti alış-veriş mərkəzində deyil, məhəllə bazarında alış-veriş edərkən daha aydın görürük.

Üç dəfə istifadə etdikdən sonra şəffaflaşan və 5-lik paketlərdə satılan corabların sarı kartonunda "Nəğd 50, Kartda 55" yazılır. Bəli, o 5 lirə əslində bizim corabda olan 10% inflyasiyamızdır və bu ödəniş üsulumuzdan asılı olaraq mövcud ola və ya olmaya bilər. Biz ödəyənə qədər "Schrodinger" inflyasiyasının olub-olmadığı aydın deyil.

İkinci element hissə-hissə ödəmə fərqidir. Tutaq ki, anamız üçün Milad hədiyyəsi olaraq hava qızdırıcısı aldıq, çünki analar hər şeyin ən yaxşısına layiqdirlər. Getdik və aşağıdakı məzmundan bir hava qızdırıcısı seçdik.

İndi mən nümunə model göstərib heç kimi nəzarət altına salmaq istəmirəm. Deyək ki, mən bir model seçdim və bu modelin qiyməti 5000 TL-dir. Ödəmə fərqini hissə-hissə ödəməsəm böyük problem deyil, amma üç aylıq əsasda zaman fərqi olsa və cəmi 5800 TL ödəyəcəyəmsə, cihaz üçün etdiyim ödəniş əslində artaraq 18% inflyasiya yaratdı.

Digər tərəfdən, akademik araşdırmalara baxdığımızda Türkiyədə kredit istifadəsi artdıqca inflyasiya da artır, çünki bazarda pul artdıqca nə baş verir? Pulun dəyəri düşürdü, bəli.

Kredit kartlarımızın uzun hissəli şərtləri və bilavasitə alıcılıq qabiliyyətimizdən kənar xərcləmələrə imkan verməsi səbəbindən şirkətlərin debitor borcları vahid hesablar planında göründüyü üçün pul təklifi qismən də olsa artır.

Yaxşı, amma kredit kartlarından ümumiyyətlə istifadə edilməməlidir?

Minimum əmək haqqı 17 min 2 lirə olaraq açıqlandı. Tutaq ki, biz 9000 lirə kirayə haqqı verən vətəndaşıq. Bunu yeməyə xəcləyib hesabımızı ödəsək də, heç nə ala bilmirik.

Ona görə də gedib kredit kartı ilə əşyalar alanda əslində kredit faizlərinə nisbətən daha ucuz kreditlər əldə edirik. Bu, bizə alış-veriş etmək imkanı verir. Biz bir şey alırıqsa, mütləq kimsə onu bizə satıb. Beləliklə, iqtisadi dövriyyə davam edir və təkərlər fırlanır.

Göründüyü kimi, kredit kartından istifadə başqa faktor olmadığı halda əslində inflyasiyaya azaldıcı təsir göstərir, lakin digər faktorlarla birləşdikdə əslində inflyasiyaya artan təsir göstərə bilər. Kredit kartlarını asan maliyyələşdirmə variantına çevirmək əvəzinə, sabitləşdirmə siyasətləri keçidi asanlaşdırır.

Qadir, Bizimyol.info