Heyvanların əksəriyyəti doğulduğu zaman suda üzmək üçün anadangəlmə qabiliyyətinə malikdir, lakin insanlarda bu xüsusiyyət yoxdur. Biz hamımız görmüşük ki, itlər suya girəndə üzə bilirlər. Ömründə bir dəfə də olsun suya girməmiş bir heyvan ilk dəfə suya düşdükdə necə olur ki, illərin üzgüçüsü kimi üzməyə başlayır?

Bizimyol.info xəbər verir ki, Türkiyə mətbuatı bu barədə maraqlı yazı dərc edib.

Körpəlik yaşımız bitdikdə belə, üzməyi öyrənməmişiksə, suda heç bir hərəkət edə bilmərik və təbii olaraq boğularaq. Bəs bu vəziyyət nədən biz insanlara xasdır? Bunu başa düşmək üçün bir neçə amili nəzərə almalıyıq.

Heyvanlar arasında ümumiyyətlə anadangəlmə qabiliyyət sayılan üzgüçülük bir çox növlər üçün az qala instinktiv bir davranış olsa da, bu bacarığın əldə edilməsi insanlar üçün uzun bir proses tələb edir. "Axı bu ədalətsizlikdir!",- deyə düşünməzdən əvvəl gəlin səbəblərə nəzər salaq.

İnsanın anadangəlmə üzgüçülük refleksi heyvanlarda olduğu kimi tələffüz olunmur.

Doğuş zamanı insanlar çox vaxt lazımi əzələ nəzarəti və koordinasiyasına malik olmur. Üzgüçülük əzələlər və sinir sistemləri arasında kompleks qarşılıqlı əlaqə tələb edir; Yeni doğulan insanda bu qarşılıqlı əlaqə tam inkişaf etmir. Doğuş zamanı insanların hərəkət bacarıqları və əzələlərə nəzarəti də çox məhduddur.

Bu vəziyyət; Körpələrdə doğulanda hələ tam inkişaf etməmiş sinir-əzələ (əzələ və sinir) sistemləri səbəb olur. İnsan bədəni əzələlərin və sinir sisteminin mürəkkəb əməkdaşlıqda işləməsini tələb edən qabiliyyətlərlə doğulmur. Bu, üzgüçülük kimi əlaqələndirilmiş hərəkətləri yerinə yetirmək üçün lazım olan hərəkət bacarıqlarının olmaması ilə əlaqədardır.

Bundan əlavə, siz üzgüçülük heyvanının quruda yeriyərkən eyni vəziyyətdə olduğunu görəcəksiniz. İnsanlar və meymunlar dik duruşa sahib olduqları üçün üzmək üçün müxtəlif mövqelər tutmalı və zamanla bunu öyrənməli və inkişaf etdirməlidirlər.

Üzgüçülük bədənin müxtəlif əzələ qruplarının sinxron istifadəsini tələb edən mürəkkəb bir hərəkətdir.

Bədən vəziyyətinə nəzarət, qol və ayaqların ahəngdar istifadəsi, suda hərəkət etmək üçün tənəffüs prosesləri kimi bir sıra amillər; Bunlar üzgüçülük bacarığını təşkil edən elementlərdir. Ancaq yeni doğulmuş bir körpə dərhal belə bir mürəkkəb əzələ nəzarəti və koordinasiyasını yerinə yetirmək qabiliyyətinə malik deyil.

Körpələr böyüdükcə və təcrübə qazandıqca sinir-əzələ sisteminin inkişafı artır. İlk aylarda körpələrdə adətən yalnız refleksiv reaksiyalar olur, lakin zaman keçdikcə əzələ tonusu artır, koordinasiya yaxşılaşır və onlar mürəkkəb hərəkət bacarıqlarını öyrənməyə başlayırlar.

Üzgüçülük qabiliyyəti də adətən bu proses zamanı inkişaf edir. Valideynlər tərəfindən təşkil edilən su fəaliyyətləri uşaqlara bu bacarığı öyrənməyə kömək edə bilər, lakin adətən bu proses onların təbii inkişafı ilə birlikdə gedir.

İkincisi, reflekslər insanların uzun müddət su altında nəfəs almasına imkan vermir.

Bu refleks təbii olaraq suya girən bir çox heyvanda olur, lakin biz suya girən zaman nəfəs ala bilmirik. İnsanların su altında təbii nəfəs alma qabiliyyətini məhdudlaşdıran amillərdən biri də üzgüçülük refleksləri ilə tənəffüs sistemlərinin mürəkkəb qarşılıqlı əlaqəsidir. Doğuş zamanı biz suda nəfəs almağımıza mane olan bir sıra reflekslərlə təchiz olunmuşuq.

Suya girən bir çox heyvan təbii nəfəs tutma refleksinə malikdir. Ancaq insanlarda bu refleks uzun müddət su altında nəfəs almağa kömək edəcək qədər inkişaf etməyib. İnsanlar suya girərkən avtomatik olaraq nəfəslərini tuturlar, lakin təəssüf ki, bu refleks uzunmüddətli sualtı fəaliyyətlər üçün kifayət etmir.

İnsan təkamülü əsasən quru həyatına uyğunlaşdı və bu uyğunlaşma prosesi su ilə yaşayış yerlərindən uzaqlaşmanı əhatə etdi.

Bu uyğunlaşmalar insanlara su mühitlərindən qaçmağa təsir edir və beləliklə, fitri su bacarıqlarına ehtiyacı azaldır. İnsan təkamülündə mühüm dönüş nöqtəsi su yaşayış yerlərindən quru həyatına keçidlə bağlıdır.

Homo erectus növləri su mühitindən uzaqlaşaraq, ümumiyyətlə quruda yaşayırdılar. Bu keçid; Ovçuluq, yem axtarışı və digər fəaliyyətlər üçün quruda daha səmərəli hərəkət tələb etdi.

Bu səbəblərdən demək olar ki, bütün heyvanlar üzgüçü olaraq doğulsa da, insanlar bu qabiliyyəti sonradan əldə edirlər. Kaş ki, biz də digər əksər canlılar kimi refleksiv şəkildə üzməyi anadangəlmə biləydik, amma eybi yox, delə də, yaxşıdır!

Qadir, Bizimyol.info