Şimal-Qərb Universitetinin rəhbərlik etdiyi beynəlxalq qrup tərəfindən hazırlanan yeni süni intellekt dəstəkli sistem, fövqəlnovanı aşkar edib, təsnif edib və tapıntılar paylaşılıb.
Bizimyol.info xəbər verir ki, Türkiyə mətbuatında verilən məlumata görə, astronomların uzunmüddətli müşahidə və araşdırmalardan sonra əldə etdikləri fövqəlnova kəşfi indi tamamilə insansız edilə bilər. Komanda tərəfindən hazırlanmış yeni sistem insan dəstəyinə ehtiyac olmadan səmada fövqəlnovanı aşkar edir, nəticələri təhlil edir və məlumatları paylaşır.
"BTSbot" adlanan bu yeni sistem 16 mindən çox mənbədən əldə edilən bir milyondan çox görüntüdən istifadə etməklə öyrədilib. Sonradan sınaqdan keçirilən və əldə etdiyi məlumatlar təsdiqlənən "BTSbot" artıq astronomlar tərəfindən aktiv şəkildə istifadə olunacaq.
Süni intellektin ilk fövqəlnovası: "SN2023tyk"
"BTSbot" "SN2023tyk" adlı yeni kəşf edilmiş fövqəlnovanı Kaliforniyada yerləşən "Zwicky Transient Facility" (ZTF) adlı robot kameradan hər iki gündən bir şimal səmasını skan edən məlumatlarla aşkar edib.
ZTF oktyabrın 3-də gecə səmasında kosmik partlayışı çəkib və "BTSbot" real vaxt rejimində məlumatları təhlil etməyə başlayıb. Sonra, oktyabrın 5-də o, ZTF-nin məlumatlarında fövqəlnovanı tapıb. Digər robot cihazları ilə əlaqə qurduqdan sonra "BTSbot" kəşfi təsdiqləyə bildi və hadisəni "Tip Ia" supernova kimi qiymətləndirən hesabat oktyabrın 7-də paylaşılıb.
Əgər "BTSbot" olmasaydı, ZTF-dən gələn məlumatlarda kosmik partlayış bildirişi astronomlar tərəfindən araşdırılacaq, daha sonra yoxlanılacaq və məlumatlar təhlil edilərək bir nəticəyə gələcək; Təsnifat aparıldıqdan sonra hesabat hazırlanaraq alimlər tərəfindən paylaşılacaqdı. "BTSbot" günlərlə uzanan bu prosesi təkbaşına idarə edə bilib.
O, alimlərin minlərlə saatına qənaət edəcək;
Son altı il ərzində alimlər təkcə fövqəlnova namizədlərini vizual olaraq müəyyən etmək və təsnif etmək üçün 2200 saatdan çox vaxt sərf ediblər. Ancaq araşdırma bununla məhdudlaşmır, bu tapıntıların qaynaqlarının, ulduzların həyat dövrlərinin və fövqəlnovaların yaratdığı karbon, dəmir və qızıl kimi elementlərin mənşəyinin araşdırılması kimi daha ətraflı araşdırmaların aparılması lazımdır.
Kəşf prosesini sürətləndirmək və insanları bu prosesdən kənarlaşdırmaqla "BTSboy" qalan vaxtı tədqiqatın bu aspektlərinə həsr etməyə imkan verəcək.
Qadir, Bizimyol.info
