Türkiyə və Azərbaycanın havadan idarəetmə sisteminin yaradılması həm Ermənistana, həm də İrana qarşı yönələ bilər.
Bizimyol.info xəbər verir ki, bunu Sputnik Ermənistan -a müsahibəsində politoloq, regional təhlükəsizlik sahəsində ekspert David Arutyunov deyib.
Məlumat üçün bildirək ki, vahid hava idarəetmə sisteminin yaradılmasını bu yaxınlarda Türkiyənin müdafiə sənayesi departamentinin rəhbəri Haluk Gergun bəyan edib. Vahid hava komandanlığı idarəetmə sisteminin köməyi ilə hər iki ölkənin Hərbi Hava Qüvvələri birgə əməliyyatlar həyata keçirə, eləcə də Azərbaycanın hava məkanına nəzarət edə bilir. Rəsmi bildirib ki, birgə hava məkanına nəzarət zonası Egey dənizindən Xəzər hövzəsinə qədər ərazini əhatə edəcək.
Arutyunovun sözlərinə görə, əlbəttə ki, bu sistemin parametrləri və alqoritmi barədə hələ heç kim danışa bilməz, xüsusən Ermənistanda praktiki olaraq pilotlu operativ-taktiki aviasiya yoxdur, buna qarşı birgə hava komandanlığı sistemi ilk növbədə ola bilər. Digər tərəfdən, artıq iki ölkənin hərbi-hava qüvvələrinin birgə iş təcrübəsi var və bu işin nəticələri Qarabağda 44 günlük müharibənin nəticəsini böyük ölçüdə əvvəlcədən müəyyən edib.
O, xatırladıb ki, hərbi əməliyyatlar zamanı Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinin Erkən Xəbərdarlıq Təyyarəsi (HHQQ) ölkənin şərqində patrul xidməti həyata keçirərək, erməni tərəfdə qüvvə və vasitələrin hərəkəti barədə lazımi məlumatları müttəfiqinə ötürüb və faktiki olaraq hava komandanlığının funksiyalarını yerinə yetirir.
“İndi, güman edildiyi kimi, Türkiyə və Azərbaycan hava qüvvələrinin inteqrasiyasının daimi əsasda qurulmasını istəyir. Və bu hal Ermənistan üçün təhlükə və problem yaratmaya bilməz.
Ermənistanın hava məkanında hərəkətləri izləmək üçün Azərbaycan əsasən yerüstü radiolokasiya stansiyalarından istifadə edir. İndi buna hava izləmə komponenti də əlavə olunur və Türkiyənin hərbi-texniki imkanları nəzərə alınmaqla Azərbaycana ciddi təkan veriləcək. ”, - deyə o, əlavə edib.
Arutyunov qeyd edib ki, bu Türkiyə-Azərbaycan sistemi İran üçün də müəyyən problem yaradır.
“Ankara və Bakı Tehrana mesaj verir, İranla Azərbaycan arasında münaqişə olacağı təqdirdə Azərbaycan və Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinin birgə hərəkət edəcəyinə eyham vurur.
Həmçinin hava komandanlığı sisteminin yaradılması ilə Türkiyə Xəzər regionu haqqında məlumat alacaq, türk hava “əli” müəyyən qədər Xəzərə çatır.
Şübhəsiz ki, Türkiyə və Azərbaycanın hərəkətləri Ankaranın Cənubi Qafqazda hərbi mövcudluğunu gücləndirir və nəzəri cəhətdən Moskva ilə Ankara arasında rəqabəti, xüsusən də Ermənistan və Rusiyanın birgə hava hücumundan müdafiə sisteminin fəaliyyəti kontekstində artıra bilər. Amma burada iki mühüm aspekti başa düşmək vacibdir: birincisi, istisna etmək olmaz ki, Ermənistanın hazırkı xarici siyasətinin xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, gələcəkdə Qərbin hava hücumundan müdafiə sistemləri onun ordusunun arsenalına daxil ola bilər”, -deyə ekspert bildirib.
Ermənistanın bir növ Qərbə çevrilməsi ilə bağlı birmənalı qiymətləndirmələr aparmayan ekspert qeyd edib ki, buna baxmayaraq, Ermənistan ordusunun arsenalında Qərb silahlarının görünəcəyini ehtimal edir və buna əsaslanaraq, Ermənistan və Rusiyanın birgə hava hücumundan müdafiə sisteminin gələcəyini proqnozlaşdırmaq çətindir.
“İkincisi, praktikada çox şey Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin inkişafından, hadisələrin hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyindən asılı olacaq: qarşıdurma və ya konsolidasiya. İndi Rusiya və Türkiyə ikitərəfli münasibətlərdə gərginliyin artması və eskalasiyasının qarşısını almaq üçün hər cür cəhd edir”, -deyə ekspet əlavə edib.
Politoloqun sözlərinə görə, 44 günlük müharibədə Ankara ilə Bakının sıx əməkdaşlığı, Türkiyənin Azərbaycanda hərbi mövcudluğu Moskvanın heç bir kəskin reaksiyasına səbəb olmayıb.
“Bunun fonunda çox güman ki, Rusiya Federasiyası indi də Azərbaycan və Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinin birləşməsi kontekstində nisbətən sakit reaksiya verəcək”, -deyə Arutyunov vurğulayıb.
Leyla Mirzə
