Qarabağ Gündəm Cəmiyyət Hadisə Siyasət Dünya Sağlamlıq Sosial-İqtisadi
"Azərbaycanın Qazaxıstan nefti üçün tranzit ölkə kimi rolu onun regionda iqtisadi gücünü artırır"
"Azərbaycanın Qazaxıstan nefti üçün tranzit ölkə kimi rolu onun regionda iqtisadi gücünü artırır"

Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəməri ilə nəql edilən Qazaxıstan neftinin ilk partiyası ötən ay Türkiyənin Ceyhan limanından yola salınıb. “Tengiz” yatağından hasil edilən 83,2 min ton (665 min barel) neft “Alatau” tankerinə yüklənib. Yükləmə mərasimində SOCAR, KazMunayQaz, Tengizşevroil, Kazmortransflot və onların törəmə şirkətlərinin nümayəndə heyətləri iştirak ediblər. Qazaxıstan neftinin BTC ilə nəqli SOCAR və “KazMunayQaz” şirkəti arasında hər il 1,5 milyon ton neftin tranzitini nəzərdə tutan saziş çərçivəsində həyata keçirilir. “Tengiz” yatağından hasil edilən Qazaxıstan neftinin ilk partiyası “Prezident Heydər Əliyev” tankeri ilə 23 mart 2023-cü ildə Aktaudan Səngəçal terminalına gətirilib.

SOCAR Qazaxıstan neftini BTC boru kəmərinə qəbul etmək üçün 2022-ci ildə Səngəçal terminalının ərazisi və ətrafında toplayıcı boru kəmərləri şəbəkəsinin yenilənməsi istiqamətində mühüm layihələr həyata keçirib. Bu layihələr BTC-nin ötürmə gücündən istifadə səviyyəsini artırıb.

Qazaxıstan neftinin birinci partiyasının Ceyhan limanından yola salınması SOCAR və KazMunayQaz arasında tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsi istiqamətində önəmli nailiyyətdir. Bu hadisə Xəzər neftinin dünya bazarlarına nəqli üçün əsas marşrut kimi BTC boru kəmərinin strateji rolunu göstərərək regional enerji əməkdaşlığının əhəmiyyətini bir daha sübut edir. BTC vasitəsilə Azərbaycandan Azəri-Çıraq-Günəşli nefti və Şahdəniz kondensatı, eləcə də digər mənbələrdən xam neft və kondensat həcmləri nəql olunur. BTC-nin hazırkı ötürmə gücü gündə 1,2 milyon barel və ya ildə 50 milyon ton təşkil edir. 1768 km uzunluğunda olan BTC boru kəməri 2006-cı ilin iyun ayında istismara veriləndən 2022-ci ilin sonunadək bu boru kəməri vasitəsilə ümumilikdə təqribən 531 milyon tondan çox (3,99 milyard barel) xam neft nəql edilmiş və Ceyhanda 5244 tankerə yüklənərək dünya bazarlarına göndərilmişdir. 18 yanvar 2023-cü il tarixində BTC 4 milyard barel neft ixracını qeyd edib.

Prosesin Azərbaycana edəcəyi təsirlər haqqında Bizimyol.info xəbər portalına iqtisadçı Əli Kərimzadə danışıb.

iqtisadçı Əli Kərimzadə Əli Kərimzadə

- Əli bəy, bu layihə Azərbaycanın iqtisadi və logistik gücünə necə təsir edəcək?

- Qazaxıstan neftinin BTC boru kəməri ilə nəqli Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün mühüm inkişafdır və onun regional enerji qovşağı kimi mövqeyini möhkəmləndirir. Boru kəməri Azərbaycana əlavə tranzit gəlirləri verir və onun həyati enerji tranziti ölkəsi kimi rolunu gücləndirir. Səngəçal terminalında və onun ətrafında aparılan təkmilləşdirmə layihələri sayəsində BTC-nin gücündən istifadənin artırılması Azərbaycanın logistik imkanlarını daha da artırır. Bu inkişaf əlavə gəlir mənbələri yaratmaq və infrastrukturun inkişafını dəstəkləməklə Azərbaycan iqtisadiyyatını gücləndirə bilər.

- Necə düşünürsünüz, Azərbaycan Qazaxıstan neftinin Avropaya keçidində körpü rolunu oynayarkən bazarda iqtisadi gücünü nə dərəcədə artıracaq?

- Azərbaycanın Qazaxıstan nefti üçün tranzit ölkə kimi rolu onun regionda iqtisadi gücünü artırır. Qazaxıstan neftinin Avropaya nəqlini asanlaşdırmaqla Azərbaycan enerji bazarında təsir rıçaqları əldə edir. BTC boru kəmərinin artan ötürmə qabiliyyəti Azərbaycana daha çox neft daşımalarını cəlb etməyə imkan verir ki, bu da onun iqtisadi artımına töhfə verə bilər. Bundan əlavə, Azərbaycanın dövlət neft şirkəti SOCAR və Qazaxıstanın “KazMunayQaz” şirkəti arasında möhkəmlənən tərəfdaşlıq Azərbaycanın etibarlı enerji tərəfdaşı kimi əhəmiyyətini vurğulayır. Bu əməkdaşlıq potensial olaraq Azərbaycanın bazarda iqtisadi mövqeyini gücləndirərək gələcək strateji enerji sazişlərinə gətirib çıxara bilər.

- Əli bəy, bu əməkdaşlıq regiondakı digər boru kəmərlərindən və onun keçdiyi ölkələrdən gələn neftin qiymətinə təsir edəcəkmi?

- Azərbaycan və Qazaxıstan arasında neftin BTC boru kəməri ilə nəqlində əməkdaşlığın regiondakı digər boru kəmərlərindən hasil edilən neftin qiymətlərinə birbaşa təsir göstərəcəyi gözlənilmir. Qlobal neft bazarına müxtəlif amillər, o cümlədən ümumi tələb və təklif dinamikası, geosiyasi proseslər və makroiqtisadi şərait təsir göstərir. BTC boru kəməri Xəzər neftinin dünya bazarlarına nəqlində həlledici rol oynasa da, bu, regionda bir neçə nəql marşrutundan sadəcə biridir. Ona görə də qiymətlərə təsir bu xüsusi əməkdaşlıqdan daha çox bazar dinamikasından asılı olacaq.

İradə Cəlil, Bizimyol.info

Son xəbərlər
Bütün xəbərlər »