Dovşan Çin Bürcündəki 12 heyvanın ən mehriban və ən həssası hesab olunur. Çin inancına görə, Dovşan ilində 2023-cü ildə həyat istirahət, axıcılıq, sükut və təfəkkürdə təzahür edən kainatın passiv prinsipi Yin-i təmsil edir. Çin fəlsəfəsinə görə, Yin və Yang həyatın iki qütbüdür. Qarşılıqlı qüvvələr bir-birini tamamlayır, ümumi harmoniya yaradır.

12 heyvan təqviminin yaradılması barədə mif

Gəlin, Çin xalq əfsanəsindən 12 heyvan təqviminin necə yaradıldığını öyrənək:

Əfsanəyə görə, səmavi Böyük Jade İmperatoru Yu Di vaxtı ölçmək üçün bir yol tapmaq istəyirdi. Beləliklə, o, bütün heyvanların güclü axını olan çayı keçmək üçün yarış təşkil etdi. İlk on iki heyvan təkcə təqvimdə və Bürcdə yer qazanmayacaq, həm də onun səmavi səltənətinin keşikçiləri olacaqdı.

Beləliklə, bu 12 heyvan Çin Bürcünün dövrlərini təmsil edir: siçovul, öküz, pələng, dovşan, əjdaha, ilan, at, keçi, meymun, xoruz, it və donuz.

Mahmud Kaşğarinin “12 heyvan təqvimi”

“12 Heyvan Təqvimi”nin ilk dəfə türk mənşəli Orta Asiya dövlətlərində yaradıldığı, Çinin türklərdən aldığı fikri də var. Məsələn, Mahmud Kaşğari “Divani-Lüğəti't-türk” əsərində on iki heyvanlı türk təqviminin meydana çıxmasını belə bir hadisə ilə əlaqələndirir: “Türk xanlarından biri özündən bir neçə il əvvəl baş vermiş döyüşü öyrənmək istəyir. Amma həmin müharibənin ilində yanılırlar. Bundan sonra toplanan qurultayda gələcək nəsillərin tarixdə yanılmaması üçün hər il on iki əlamət və on iki ay sayına görə bir ad verilməsi qərara alınır. Türk xaqanı ova çıxır və vəhşi heyvanların İlısu çayına doğru sürülməsini əmr edir. Suya sürülən heyvanlardan 12-si çayı keçir. Keçən hər bir heyvanın adı bir il üçün ad olaraq verilir. İlk keçən heyvan siçovul olduğu üçün birinci il “Siçovul ili” adlanır.

Mahmud Kaşğarinin “Divani- Lüğəti't-Türk” əsərində illərin adları belədir: Sıçqan (siçovul), Oud (mal-qara), Bars (pars), Tavışqan (dovşan), Nek (əjdaha), İlan (ilan) , Yund (at) , Bay (qoyun), Biçin (meymun), Təkəqu (toyuq), It (it), Tonguz (donuz).

Asiya xalqlarının bir-birindən mədəni mübadilələrini davam etdirməsi və qabaqcıl olanı mənimsəməsi qədim ənənədir.

Qərb imperializmi Asiyada hökmranlıq edənə qədər bütün qitədə 12 Heyvan Təqvimi istifadə olunurdu. Hətta Balkanlarda da. Həmin illərdə İran xalqları da 12 Heyvan Təqvimini tətbiq edirlər.

Bu gün Bahar Bayramı təkcə Çində deyil, Nepal, Butan, Yaponiya, Koreya və Vyetnam, Laos, Tailand, Myanma, Kamboca və onun qonşularında da qeyd olunur.

Mətin Şükürlü, Bizimyol.info