Pandemiya və müharibələr dövründə ən çox zərər çəkən gənclər olub. Problem elə bir miqyas alıb ki, ekspertlər artıq “itirilmiş nəslin” meydana çıxmasından danışmağa başlayıblar. Əmək bazarı keçən ildən davam edərək gənc işçiləri itirir. Onlar 2022-ci ildə əvvəlki güc səviyyəsinə qayıtmaq niyyətində olsalar da, planlaşdırılan uğurun qaçılmazlığı hələ o qədər də aydın deyil.
İşsizlik səviyyəsi indeksi kifayət qədər universal göstərici olsa da, bir sıra məhdudiyyətlərə malikdir. Dünya ölkələrində və regionlarında işsizlik səviyyəsinə dair məlumatlar ümumi işçi qüvvəsi əsasında hesablanır və Beynəlxalq Statistika Mərkəzinə daxil olan milli sorğular zamanı əldə edilən dövlət qurumlarının rəsmi hesablamalarını əks etdirir. Təşkilatları və qəbul edilmiş statistik standartlara sonrakı beynəlxalq müqayisələrə dəqiq uyğunluğu təmin etmək üçün uyğunlaşdırılmışdır. Təşkilat eyni zamanda göstərir ki, milli statistikanın dövlət orqanları tərəfindən işsizlik səviyyəsinin hesablanması üsulları vahid standartlara malik deyil və ölkədən ölkəyə əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir . Buna görə də işsizliyin əsas hissəsi bu cür göstəricilər müqayisəli şəkildə dərc edilir. Beləliklə, bir sıra inkişaf etməmiş ölkələrdə işsizlik səviyyəsinin aşağı olması adətən bu ştatlarda iqtisadi fəal əhalinin əsas hissəsinin əmək bazarında bilavasitə iştirak etməyən özünüməşğul olan aqrar əhali olması ilə əlaqələndirilir. Məlumatların müqayisəsinin dəqiqliyi ilə bağlı problemlər statistik məlumatların toplanması tezliyində geniş fərqlər olduqda da yarana bilər, çünki müxtəlif ölkələrdə məşğulluq haqqında məlumatlar aylıqdan illik fasilələrlə qeyd edilə bilər.
Ölkədə işsizlik problemi həm dövlətdən, həm də cəmiyyətin özündən asılıdır. Ümumiyyətlə, bir ölkənin bütün əhalisini işlə təmin etmək mümkün deyil, bunun müəyyən səbəbləri var. Bir sıra inkişaf etməkdə olan və iqtisadi cəhətdən inkişaf etməmiş ölkələrdə işsizlik tam göstərilmir, çünki faktiki olaraq işləməyən bir çox insanlar rəsmi qeydiyyatdan keçməyiblər. Dünyada orta işsizlik səviyyəsi 6,5% təşkil edir.
Bəzi iqtisadi təhlilçilər hesab edirlər ki, ölkədə karyera planlaşdırılmasında problemlər var. Dövlət Məşğulluq Agentliyi isə iş axtarışı ilə bağlı müşahidə edilən problemləri aradan qaldırmaq üçün proqramlar hazırladıqlarını bildirirlər.
Dünyada hər beş gəncdən biri koronavirus pandemiyasının başlanmasından bəri işsiz qalıb, işləməyə davam edənlərin məşğulluğu isə 23% azalıb. Bu barədə Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (BƏT) araşdırmasında deyilir. Araşdırmanın nəticələrinə görə, fevral ayının əvvəlindən müşahidə olunan koronavirus pandemiyası gənclər arasında işsizliyin kəskin və əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olub.
Azərbaycan iqtisadiyyatı isə pandemiyadan əvvəlki göstəricilərini bərpa etməkdədir., ÜDM 5,6 faiz artıb, işsizlik səviyyəsi 7,2 faizdən 6 faizə enib. Postmüharibə dövründə ölkəmizdə müharibədən zərər çəkmiş mülki əhali, eləcə də şəhid ailələri və müharibədə yaralanmış insanlarla bağlı sosial dəstək tədbirləri 45 minə yaxın insanı əhatə edir, onlara 50 minə yaxın sosial xidmət göstərilib.
Hər il Azərbaycanda təxminən 100 minə yaxın gənc əmək bazarına daxil olur. Ümumiyyətlə, belə böyük sayda işçi qüvvəsini əmək bazarının qəbul etməsi üçün həm makroiqtisadi, demoqrafik, məşğulluq və təhsil siyasətlərinin əlaqələndirilməsi çox vacibdir. Amma bu sahədə ən böyük problem, heç şübhəsiz ki, təhsil sistemi ilə əmək bazarı arasında müəyyən uyğunsuzluğun mövcudluğudur.
Azərbaycanda gələcəkdə məlumatların təhlili və analizi, süni intellekt və maşın öyrənməsi, böyük məlumatlar bazası, rəqəmsal marketinq və strategiya, habelə prosesin avtomatlaşdırılması mütəxəssislərinə böyük tələbat yaranacağı gözlənilir.
Havar, Bizimyol.info
